Najnowsze artykuły
- Ogłoszenie o zamówieniu Usługi: Pełnienie funkcji koordynatora projektu unijnego pn. "Modernizacja infrastruktury Muzeum Górnośląskiego w Bytomiuwraz z budową nowych wystaw stałych..."
- Dyrektor Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu ogłasza przetarg na sprzedaż służbowego samochodu dostawczego marki Peugeot Boxer 2.0 HDI
- ROZSTRZYGNIĘCIE KONKURSU na opracowanie koncepcji aranżacji wystawy stałej archeologicznej oraz wystawy stałej etnograficznej
Najczęściej czytane artykuły
Przedmiot działalności
Początki bytomskiego muzeum sięgają 1910 roku, kiedy to przez grupę miłośników dziejów Bytomia zostało założone Bytomskie Towarzystwo Historyczno-Muzealne (Beuthener Geschichts- und Museumsvereins). Towarzystwo utworzyło wówczas lokalne muzeum w oparciu o depozyty z prywatnych kolekcji kupca Simona Machy i nauczyciela Kurta Bimlera oraz zbiór pamiątek miejskich i cechowych, a także archiwaliów przekazanych przez bytomski magistrat. Ranga tej lokalnej placówki stale wzrastała, co potwierdza fakt, że w 1922 roku znalazł w nim miejsce referent do spraw zabytków archeologicznych dla Prowincji Górnośląskiej. W 1928 roku muzeum zostało przejęte przez samorząd Bytomia. Współpraca z miłośnikami miasta i regionu, własna akcja kolekcjonerska i zakupy nierzadko cennych i pokaźnych zbiorów umożliwiły jego awans do statusu instytucji o charakterze regionalnym.
Siedziba placówki zmieniała się wielokrotnie, nim w latach 1929-1930 zbudowano nowy gmach muzeum według projektu A. Stütza i H. Hatlera. Z powodu światowego kryzysu ekonomicznego budynek zrealizowano tylko w połowie, druga część nigdy nie została wzniesiona. Parter i piwnice skrzydła wystawowego zajęły Miejska Kasa Oszczędności i Biblioteka Miejska. Rozmieszczone w kilku miejscach zbiory przeniesiono w 1931 roku do nowej siedziby, a oficjalne otwarcie Górnośląskiego Muzeum Krajowego (Oberschlesisches Landesmuseum) nastąpiło 24 października 1932 roku.
W muzeum funkcjonowało pięć działów merytorycznych: Przyrody, Dziejów Pierwotnych i Prehistorii, Etnografii i Historii Miasta, Etnologii, Sztuki oraz Biblioteka Muzealna i archeologiczna pracownia konserwatorska. Ponadto swoją siedzibę miał tu okręgowy referat do spraw ochrony przyrody i filia Urzędu Ochrony Zabytków Archeologicznych. W salach wystawowych prezentowano liczne ekspozycje stałe poświęcone przyrodzie, pradziejom, kulturze ludowej i mieszczańskiej Górnego Śląska, historii Bytomia, rozwojowi przemysłu górnośląskiego i sztuce cechowej.
W 1927 roku w Katowicach, będących stolicą polskiej części Górnego Śląska (autonomiczne województwo śląskie) rozpoczęto organizację pierwszej placówki muzealnej - Muzeum Śląskiego. Utworzone w 1929 roku, na stałą siedzibę musiało czekać do 1939 roku, kiedy to został wzniesiony jeden z najnowocześniejszych w Europie gmachów wystawienniczych. Niestety, wybuch wojny uniemożliwił zorganizowanie od lat przygotowywanych ekspozycji, a nowy gmach Niemcy wkrótce rozebrali.
W październiku 1939 roku całość zbiorów zlikwidowanego przez Niemców Muzeum Śląskiego w Katowicach została przewieziona do placówki bytomskiej i umieszczona w magazynach. W latach 1943-1944 najcenniejsze zbiory (również katowickie) ewakuowano do zachodniej części Górnego Śląska. W wyniku walk frontowych, działalności zarządu radzieckiego komisarza wojennego i szabrowników budynek uległ uszkodzeniu, a część zbiorów zniszczeniu i rozproszeniu. Prace zabezpieczające i akcja rewindykacyjna prowadzone od marca 1945 roku przez grupę przedwojennych pracowników Muzeum Śląskiego, pozwoliły na uratowanie i odzyskanie części kolekcji katowickich i bytomskich. Kolekcje te stały się podstawą do reaktywowania w Bytomiu placówki muzealnej, mającej kontynuować tradycje i program przedwojennego Muzeum Śląskiego. 10 maja 1946 roku w Muzeum Śląskim w Bytomiu zorganizowano pierwszą wystawę poświęconą powstaniom śląskim. Ekspozycje stałe: przyrodniczą, archeologiczą, etnograficzną i galerię malarstwa polskiego udostępniono zwiedzającym w 1946 i 1947 roku.
W 1950 roku placówka została upaństwowiona i przyjęła nazwę: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu. Przez wiele lat pełniła rolę muzeum okręgowego, centralnej instytucji górnośląskiego muzealnictwa.
W latach 1992-1999 w wyniku umowy zawartej między Wojewodą Katowickim i Prezydentem Miasta Bytomia, muzeum funkcjonowało jako jednostka państwowo-samorządowa, a w roku 1999 zostało przejęte przez samorząd nowo utworzonego województwa śląskiego. Zbiory Muzeum Górnośląskiego to ponad 750 tys. eksponatów, a ich charakter ma bezpośredni wpływ na działalność placówki, która koncentruje się zarówno wokół problemów regionalnych, jak i ponadregionalnych.
W muzeum funkcjonuje pięć działów merytorycznych: Archeologii, Etnografii, Historii, Przyrody i Sztuki oraz trzy działy pomocnicze: Dział Edukacji, Promocji i wydawnictw oraz Administracyjny. Muzeum posiada także specjalistyczną bibliotekę, w której zgromadzono 50.000 woluminów. Muzeum Górnośląskie zajmuje obecnie trzy budynki: wzniesiony w latach 1929-1930 dwuskrzydłowy gmach główny, mieszczący sale wystaw, magazyny, pracownie i biura; budynek (wraz z oficyną) byłego starostwa powiatu bytomskiego (tzw. "pałacyk"), pochodzący z lat 1899-1902 o interesującej architekturze oraz niewielki budynek dawnego polskiego Domu Narodowego "UL".
Dziś Muzeum Górnośląskie to poważna, licząca się w kraju placówka muzealna o niekwestionowanym dorobku, bogatych zbiorach i autonomicznym programie.
19 marca 2021 r. decyzją Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu Muzeum Górnośląskie w Bytomiu zostało wpisane do Państwowego rejestru Muzeów pod numerem PRM/135/2021.
